Ảnh minh hoạ: TheĐổxôbánbáochoAIthuvềhàngtriệlịch thi đấu bóng đá cúp Nature.

Kể từ khi AI trở nên phổ biến, ngày càng nhiều nhà xuất bản học thuật ký kết thỏa thuận với các công ty công nghệ muốn sử dụng nội dung của họ để phát triển những mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Và để theo dõi những giao dịch này, một công cụ mới, dựa trên chính AI, đã được ra đời.

Roger Schonfeld, đồng sáng tạo công cụ theo dõi này, kiêm phó chủ tịch phụ trách mảng thư viện, truyền thông học thuật và bảo tàng tại công ty tư vấn giáo dục đại học Ithaka S+R, New York, cho biết: "Chúng tôi đã thấy thông báo về các giao dịch và bắt đầu nghĩ rằng đây là tín hiệu của một xu hướng. Chúng tôi muốn làm rõ không chỉ các giao dịch riêng lẻ mà còn cả xu hướng chung đang như thế nào và cung cấp thông tin cho cộng đồng".

Schonfeld và các đồng nghiệp của ông đã ra mắt Công cụ theo dõi thỏa thuận cấp phép AI vào tháng 10. Công cụ này sẽ tìm ra thông tin về các thỏa thuận cấp phép giữa các công ty công nghệ và sáu nhà xuất bản học thuật lớn, trong đó có Wiley, Sage và Taylor & Francis. Schonfeld cho biết danh sách này chỉ ghi lại các thỏa thuận công khai và có thể còn một số thỏa thuận khác vẫn chưa được tiết lộ.

Schonfeld cho biết nhiều nhà xuất bản đang cân nhắc các câu hỏi như việc cấp phép, hoặc không cấp phép, nội dung cho các công ty AI sẽ ảnh hưởng như thế nào đến doanh thu của họ, cũng như có rủi ro hoặc lợi ích gì khi đi đầu trong việc cấp phép cho AI sử dụng nội dung của họ. "Mọi nhà xuất bản ở quy mô nhất định trở lên đều đang phải vật lộn với vấn đề này".

Thu hàng triệu USD nhờ cấp phép cho AI sử dụng nội dung

Một số nhà xuất bản lớn đã kiếm được tiền từ các thỏa thuận cấp phép cho AI sử dụng nội dung của họ trong năm nay. Vào tháng 5, Informa, công ty mẹ của nhà xuất bản học thuật Anh Taylor & Francis, thông báo rằng đã thực hiện một thỏa thuận trị giá 10 triệu USD để cấp phép nội dung cho Microsoft.

Một tháng sau, nhà xuất bản học thuật Mỹ Wiley thông báo với các nhà đầu tư rằng họ đã kiếm được 23 triệu USD từ một thỏa thuận với một công ty giấu tên đang phát triển các mô hình AI phái sinh. Vào tháng 9, công ty này cho biết họ dự kiến ​​sẽ kiếm được thêm 21 triệu USD từ các thỏa thuận như vậy trong năm tài chính hiện tại.

Wiley và Taylor&Francis đi đầu trong hợp tác với giới phát triển AI. Ảnh: Editors Cafe.

“Chúng tôi cung cấp dữ liệu và nội dung theo giấy phép cho mục đích phát triển AI, chẳng hạn LLM, để các mô hình đó trở nên chính xác hơn và phù hợp hơn vì lợi ích của những người sử dụng chúng. Các hoạt động cấp phép như vậy là trách nhiệm chính của các nhà xuất bản nghiên cứu và là một phần trong cam kết liên tục của chúng tôi nhằm đảm bảo ý tưởng của tác giả có thể đóng góp tối đa nhất có thể”, một phát ngôn viên của Taylor & Francis cho biết trong một tuyên bố.

Người phát ngôn này cho biết tiền bản quyền sẽ được trả cho tác giả và có những quy định nghiêm ngặt đối với những thỏa thuận hợp tác cùng AI. Ví dụ, dữ liệu và nội dung chỉ có thể được sử dụng cho mục đích phát triển AI và không được phép sao chép ở định dạng tương đương trong bất kỳ trường hợp nào.

Một phát ngôn viên của Wiley cho biết tiền bản quyền sẽ được trả cho cả các đối tác xuất bản và họ đang giám sát các nhà phát triển mô hình AI trong việc sử dụng tài liệu có bản quyền khi chưa được phép.

Một số nhà xuất bản khác được Nature liên hệ cho biết họ đã áp dụng các biện pháp để ngăn chặn các công cụ AI lấy nội dung của họ từ web mà không được phép.

Tuy nhiên, vẫn có những nhà xuất bản chưa ký thỏa thuận nào với giới AI, ví dụ Hiệp hội vì sự tiến bộ của khoa học Mỹ (AAAS), nhà xuất bản mẹ của tạp chí Science. Meagan Phelan, Giám đốc truyền thông của các tạp chí thuộc Science tại Washington DC, cho biết AAAS có thể cân nhắc cấp phép nội dung cho các công ty công nghệ trong tương lai nếu họ đáp ứng một số tiêu chí nhất định.

Tìm kiếm sự hợp tác từ tác giả

Đang có dấu hiệu cho thấy các nhà xuất bản không coi những thỏa thuận vừa qua là một lần duy nhất. Vào tháng 10, Wiley đã ra mắt một chương trình có tên là Wiley AI Partnerships, nhằm mục đích hợp tác với các công ty công nghệ để phát triển các ứng dụng AI.

Maya Dayan, một nhà đồng sáng tạo khác của công cụ theo dõi các giao dịch với AI, cho biết: “Các chương trình hợp tác đang được thực hiện rất nghiêm túc. Chúng tôi ghi nhận nhiều vị trí và phòng ban mới được lập với các nhiệm vụ mới”.

Một số học giả đã lo ngại về việc những thỏa thuận trên được thực hiện mà không thông báo cho họ. Để giải quyết vấn đề này, một số nhà xuất bản đã tìm cách thu hút các tác giả tham gia vào quá trình này.

Nhà xuất bản học thuật có trụ sở tại Berlin De Gruyter Brill đã lập một trang thông tin cho các tác giả, giải thích về kế hoạch ký kết các thỏa thuận chính thức với các nhà phát triển AI.

"Nhiều tác giả đã đồng ý cho chúng tôi sử dụng sách của họ, tuy nhiên, chúng tôi hoàn toàn hiểu một số tác giả vẫn còn hoài nghi hoặc lo ngại về tác động xã hội chung của AI và về các thông báo gần đây của chúng tôi", Pablo Dominguez Andersen, giám đốc truyền thông tại De Gruyter Brill cho biết.

"Hiện tại, chúng tôi đang làm việc trực tiếp với nhiều tác giả để hiểu mối quan tâm của họ và giải thích cách tiếp cận của chúng tôi, cũng như lý do chúng tôi tin rằng ký kết các thỏa thuận chính thức là cách duy nhất để tiến lên phía trước".

Cambridge University Press & Assessment (CUPA) đang áp dụng phương pháp tiếp cận chọn lọc. Họ đã liên hệ với 20.000 tác giả để xin cấp phép nội dung cho các công ty công nghệ LLM.

"Chúng tôi muốn hỏi các tác giả, không phải vì chúng tôi nghĩ rằng họ không muốn nội dung của mình được sử dụng, mà chúng tôi muốn giải thích cho họ đây là ý tưởng tốt", Mandy Hill, giám đốc điều hành của CUPA, chia sẻ với The Bookseller. Theo Hill, cho đến nay, chỉ có một số ít tác giả từ chối.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.