“Nếu thu hồi đất mà đền bùthỏa đáng,ồiđấtgiáđềnbùphảilớnhơngiátrịbịthuhồdự đoán bóng đá chính xác tối nay có lợi cho người dân thì không ai cãi cọ làm gì”

Kỳhọp thứ 6, Quốc hội khóa XIII đã dành khá nhiều thời gian thảo luận, phân tíchvề dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Vấn đề giá đất đền bù khi thu hồi đất đượcđông đảo cử tri và đại biểu quan tâm.

Theođại biểu Đồng Hữu Mạo (đoàn Thừa Thiên-Huế) nếu thu hồi đất mà đền bù thỏađáng, có lợi cho người dân thì không ai cãi cọ làm gì. Đại biểu cũng cho rằng,những qui định về đền trong dự thảo không thỏa đáng. “Nên chăng đưa ra một quyđịnh là người bị thu hồi đất được đền bù giá trị quyền sử dụng đất lớn hơn giátrị mình bị thu hồi. Theo quan điểm của tôi có thể nói bằng 1,3 lần giá trị Ủyban hành chính ban hành giá đất hàng năm, vì giá đất không bao giờ bằng với giáthị trường. Việc đền bù phải thỏa đáng, phải bảo đảm giá trị của đất bị thu hồi,phải cao hơn giá người ta bị thu hồi”- đại biểu Đồng Hữu Mạo đưa ra quan điểm.

Thựctế, việc định giá đất là vấn đề cực kỳ nhạy cảm, phức tạp trực tiếp liên quan đếnlợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và hàng triệu người dân. Đây cũng là nguyênnhân cơ bản làm phát sinh những vụ khiếu kiện kéo dài, dai dẳng, gay gắt và vôcùng phức tạp.

Theođại biểu Huỳnh Nghĩa (đoàn Đà Nẵng), Điểm e, Khoản 1, Điều 112 đề ra nguyên tắcgiá đất do nhà nước quy định phải phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trườngvẫn chưa đảm bảo tính rõ ràng và minh bạch. Vì giá đất trên thị trường không ổnđịnh, luôn thay đổi, thậm chí có thời điểm giá đất thay đổi từng ngày. Do đó,việc xác định thế nào là phù hợp với giá thị trường hoàn toàn mang tính chủquan, khái niệm giá đất phổ biến cũng rất mơ hồ và khó xác định đâu là giá chuẩn.

Nhiềunơi khung giá đất do nhà nước quy định không đúng với thị trường, giá đền bù chưasát với giá "tiền tươi, thóc thật" mà người dân bán đất. Chính vì vậy,cần quy định về tư vấn định giá đất là rất cần thiết. Tuy nhiên, cần khuyếnkhích việc sử dụng rộng rãi các tổ chức dịch vụ có chức năng tư vấn, định giá đấttham gia vào hoạt động xác định giá. Không nên quy định giá đất có tư vấn xác địnhtrong trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu chỉ có giá trị tham khảo.Có như vậy thì việc xác định giá đất mới có căn cứ khoa học, khách quan, trungthực, bảo đảm hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

“Tôiđề nghị cần nói rõ khái niệm giá đất thị trường có biến động lớn tại Khoản 1,Điều 113. Cần phải quy định ngay trong luật trường hợp giá đất trên thị trườngbiến động bao nhiêu phần trăm thì được phép điều chỉnh khung giá đất nhằm đảm bảotính công khai, minh bạch”- đại biểu Huỳnh Nghĩa nói.

Chiasẻ quan điểm này, đại biểu La Ngọc Thoáng (đoàn Cao Bằng) cho rằng: Khái niệm“phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường” chỉ là thay câu chữ chứ chưa cógì khác biệt, chưa minh bạch và chưa thực sự rõ ràng, dễ đẫn đến tình trạng hiểuthế nào cũng được theo ý chủ quan của con người. Đại biểu cho rằng, để tư vấn địnhgiá đất có hiệu quả cần phải quy định tư vấn định giá đất là yêu cầu bắt buộccho các trường hợp xây dựng, điều chỉnh khung giá đất, bảng giá đất, định giá đấtcụ thể hoặc giải quyết khiếu nại về giá đất. Dự thảo Luật cũng không quy địnhrõ quy trình, trình tự, thủ tục quyết định giá đất.

“Chínhvì sự thiếu rõ ràng như vậy nên mỗi tỉnh quy định một giá đất, như khảo sátcùng một khu vực, thậm chí cách nhau một con đường nhỏ nhưng giá đền bù khácnhau. Giá đền bù hoa màu quy định bất hợp lý, việc đền bù không mua nổi một suấttái định cư. Đây là một kẽ hở cho việc định giá đất thấp hơn giá thị trường, dễbị lợi dụng phục vụ cho lợi ích nhóm, phát sinh khiếu kiện” đại biểu nêu thực tế.

Đưara cách nhìn khác, Đại biểu Lê Trọng Sang (đoàn TP HCM) cho rằng, trong dự thảoluật vẫn duy trì hai phương thức thu hồi đất, nhà nước thu hồi đất tại Điều 61,62 và phương thức nhà đầu tư nhận chuyển nhượng thuê, nhận góp vốn quyền sử dụngđất để sản xuất kinh doanh tại Điều 73 của dự thảo luật. Và tất yếu tồn tại cơchế 2 giá đất: Giá đất do nhà nước ấn định và giá đất do chủ đầu tư thương lượng,điều đó dẫn đến việc khiếu kiện đất đai là không thể tránh khỏi.

Cùngchung quan điểm này, đại biểu La Ngọc Thoáng cho rằng, việc để các doanh nghiệpphải thỏa thuận giá đề bù đã là một điểm vướng mắc lớn ở Luật Đất đai 2003.Doanh nghiệp tư nhân họ đền bù thì họ chỉ tính đến vấn đề thu được lợi nhuậncho họ và họ giải quyết xong là xong, họ không tính đến vấn đề người dân này nhưthế nào? Hậu quả xã hội ra sao? Cuối cùng nhà nước phải chịu trách nhiệm, gánhlại hậu quả này.

Thu hồi và cưỡng chế đất đai

Đạibiểu Nguyễn Bắc Việt (đoàn Ninh Thuận) cho rằng nên cân nhắc sử dụng cụm từ“thu hồi đất”. Bởi chỉ thu hồi với các trường hợp vi phạm luật trong sử dụng đất.Còn các trường hợp tự thực hiện giao đất, hiến đất và đa phần sau khi nhà nướccó quyết định thay đổi quyền sử dụng đất thì đều chấp hành nghiêm túc. Như vậy,nhà nước nhận đất chứ không phải là thu hồi đất.

“Trongcác điều, các chương và đặc biệt là Chương VI về thu hồi đất, trưng dụng đất, bồithường phải đổi bằng cụm từ "thay đổi quyền sử dụng đất", thu hồi đấtchỉ phù hợp đối với các trường hợp vi phạm pháp luật” – đại biểu Bắc Việt nói.

Đạibiểu Phạm Trường Dân (đoàn Quảng Nam) bày tỏ đồng tình quan điểm thu hồi đất dovi phạm pháp luật đất đai. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần có quy định rõ hơn,có thể có chế tài mạnh hơn đối với những trường hợp dự án treo theo kiểu khi chủđầu tư dự án được cấp bách thì động thổ, xây dựng tường rào, cổng ngõ, xây dựngđường nội bộ, cơ sở nhà kho, văn phòng làm việc v.v... để kéo dài nhiều năm chờbán dự án mà không lắp đặt máy móc, phương tiện thiết bị đưa vào hoạt động sảnxuất theo đúng như dự án đã lập thì cũng phải kiên quyết thu hồi đất, không đềnbù tài sản trên đất. Trường hợp không chấp hành quyết định thu hồi đất của cấpcó thẩm quyền thì phải thực hiện cưỡng chế.

Đạibiểu Phạm Trường Dân cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc cưỡng chế: "Khi thựchiện quyết định cưỡng chế phải thận trọng, chặt chẽ về thủ tục pháp lý, bảo đảman ninh trật tự, không để phức tạp xảy ra, không cưỡng chế ở những thời điểm nhạycảm dễ bị ảnh hưởng xấu đến chính trị như không kiềm chế trong dịp lễ tết,trong lúc gia đình, người thân, ruột thịt của người có đất bị thu hồi có tanggia, giỗ chạp, cưới xin, tai nạn rủi ro, ốm đau nặng v.v...

Trongdự thảo luật cũng cần phải có quy định cưỡng chế trong trường hợp đông người bịcưỡng chế phức tạp có thể xảy ra thì giao cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyệnlàm trưởng ban cưỡng chế. Phương án cưỡng chế giao cho Ủy ban nhân dân tỉnh phêduyệt, trưởng công an cấp huyện xây dựng phương án bảo đảm an ninh trật tự vàgiám đốc của mỗi tỉnh phê duyệt phương án này. Đồng thời cũng quy định Viện kiểmsát nhân dân cấp huyện, kiểm sát viên theo dõi, giám sát trong quá trình thựchiện cưỡng chế bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Đạibiểu Huỳnh Nghĩa (đoàn Đà Nẵng) cũng bày tỏ tán thành chủ trương thu hồi đất dovi phạm pháp luật đất đai. “Quy định này là hợp lý, nhằm đảm bảo kỷ cương trongviệc sử dụng đất, tránh lãng phí tài nguyên đất”- đại biểu nhấn mạnh.

Ngoàira, nhiều ý kiến cho rằng, khi thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế-xã hộithì phải xác định rõ ràng và hợp lý để tránh bị lạm dụng nhằm phục vụ lợi íchriêng, lợi ích nhóm. Để làm được điều này cần quy định cụ thể, chi tiết hơn vìtheo dự thảo có nhiều trường hợp rất dễ bị lợi dụng khi thi hành luật như thu hồiđất làm khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đô thị mới…

TheoVOV