Trải qua những thăng trầm của lịch sử,ủDầuMộtNgàyấybâygiờtiso vùng đất Thủ Dầu Một được“khai sinh” cách đây hơn 300 năm giờ đã có nhiều đổi thay. Không chỉ là vùng đấtthuận lợi trong giao thương, nổi tiếng với những làng nghề truyền thống mà ThủDầu Một còn biết đến như là cái nôi của phong trào đấu tranh cách mạng. Và hômnay, Thủ Dầu Một cùng với các địa phương khác của Bình Dương đang vững bước trên con đường côngnghiệp hóa, hiện đại hóa.
Địa lợi
Cách đây hơn 300 năm vào giữa thế kỷ XVIII, những di dân Việtcó nguồn gốc từ miền Bắc, miền Trung đã ngược dòng sông Sài Gòn đến vùng đất ThủDầu Một (trước đây là huyện Bình An) khai hoang, dựng nhà, lập ấp. Do có vị tríđịa lý thuận lợi, giao thương phát triển nên nơi đây được nhiều người dân tìm đếnlập nghiệp. Bên cạnh những cư dân người Việt theo nối vết chân Kinh lược của Thốngsuất Nguyễn Hữu Cảnh còn có người Hoa đã đặt chân đến Thủ Dầu Một từ rất sớm. Vớisự có mặt của người Hoa, nghề gốm sứ ra đời và phát triển rực rỡ góp phần tạonên mối giao thương giữa Thủ Dầu Một với các vùng lân cận. Đời sống người dân dầnbiến đổi theo chiều hướng phát triển sung túc, thịnh vượng. Khu vực ven sôngSài Gòn đã có nhiều người dân sinh sống. Chính con sông hiền lành này là mạchmáu giao lưu để vận tải hàng hóa với khối lượng lớn xuống Sài Gòn, Chợ Lớn đicác tỉnh. Đường thủy trên sông Sài Gòn nhộn nhịp tấp nập, nhất là khu vực Phú Cườngnơi có chợ Thủ phát triển phồn thịnh.
Thủ Dầu Một hướng tới xây dựng một đô thị văn minh, hiện đạivà thân thiện
Không chỉ nổi tiếng với chợ Thủ quanh năm tấp nập cảnh bánmua, Thủ Dầu Một còn được biết đến là cái nôi của nhiều làng nghề. Theo tài liệulịch sử, những di dân sau khi đã khai khẩn đất đai, tạo dựng nhà cửa, mưu sinh ổnđịnh, trong những lúc rảnh rỗi công việc ruộng vườn, những lưu dân này đã thựchiện những bức sơn mài đầu tiên để tưởng nhớ đến quê cha đất tổ. Chính những bứcsơn mài đầu tiên đó đã được những người giàu có trong vùng biết đến và họ đã đặtmua những bức tương tự để đem về trưng bày trong nhà. Nghề sơn mài bắt đầu pháttriển từ đó. Tiếng lành đồn xa, hàng đặt ngày càng nhiều, từng gia đình bắt đầuchuyên về nghề này và lôi kéo cả làng cùng làm sơn mài. Làng sơn mài Tương BìnhHiệp ra đời từ đó và vẫn còn lưu giữ đến ngày hôm nay.
Nói đến làng nghề ở Thủ Dầu Một không thể không nhắc đến nghềgốm sứ. Cùng với làng nghề gốm Lái Thiêu và Tân Phước Khánh, làng nghề gốmChánh Nghĩa (TX.TDM) đã có lịch sử hàng trăm năm. Theo tài liệu nghiên cứu, vàokhoảng những năm 1840-1850 có 3 lò gốm xuất hiện đầu tiên ở Chánh Nghĩa. Sau đónghề gốm dần định hình và phát triển thành làng nghề đông đúc cho đến ngày nay.Cũng như các làng nghề điêu khắc, sơn mài, làng gốm Thủ Dầu Một không chỉ làmra của cải, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế mà còn thể hiện nét văn hóa, lịchsử truyền thống của Thủ Dầu Một nói riêng và Bình Dương nói chung.
Nơi khởi nguồn phong trào cách mạng
Thủ Dầu Một là một trong những nơi có phong trào cách mạngphát triển sớm ở miền Nam, cũng là nơi đã chuẩn bị cho cuộc cách mạng tháng Támmột cách khẩn trương chu đáo để rồi sau đó cùng cả nước vùng lên cướp chính quyền,lật đổ chế độ thống trị tàn bạo của thực dân phong kiến xây dựng nước Việt Namdân chủ cộng hòa.
Theo tài liệu còn lưu giữ, để thực hiện thành công việc cướpchính quyền về tay nhân dân giành chắc phần thắng, tháng 3-1945, Tỉnh ủy lâm thờiThủ Dầu Một đã triệu tập cuộc họp bất thường tại TX.Thủ Dầu Một để đề ra nhiệmvụ cấp bách là phải thành lập các đội tự vệ ở cả nông thôn và thành thị. Tỉnh ủycũng khẩn trương trang bị vũ khí cho các đội tự vệ để đủ sức chiến đấu với kẻthù. Song song đó các đoàn thể cứu quốc cũng được tập hợp lại trong mặt trận ViệtMinh dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tháng 7-1945 đội tự vệ Lò Chén (Phú Cường), cácđội thanh niên tiền phong ở Phú Hòa, Chánh Hiệp... đã hoạt động mạnh. Phongtrào quần chúng và các đội tự vệ ở Thủ Dầu Một phát triển mạnh mẽ, không khí khởinghĩa bao trùm các làng mạc phố phường. Tại TX.Thủ Dầu Một đêm 24-8 lực lượng tựvệ và nhân dân đã tấn công tỉnh lỵ. Lực lượng cách mạng ồ ạt khiến lính Nhật, bọnbảo an, cảnh sát chính quyền phản động phải đầu hàng không điều kiện. Lá cờ đỏsao vàng tung bay phất phới trên dinh Tỉnh trưởng. Chính quyền đã về tay nhândân. Cuộc tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám năm 1945 cướp chính quyền tại ThủDầu Một giành được thắng lợi, chứng minh hùng hồn sức mạnh đoàn kết của phongtrào quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ Thủ Dầu Một. Suốt 9 năm kháng chiếntrường kỳ gian khổ, khó khăn, với tinh thần quyết tâm chiến đấu đến giọt máu cuốicùng cho thắng lợi của cách mạng, Đảng bộ, chính quyền Thủ Dầu Một thực sự lớnmạnh, trưởng thành đã góp phần to lớn vào công cuộc kháng chiến đánh đuổi thựcdân Pháp và đế quốc Mỹ tại Nam bộ, đưa lại nền độc lập tự do cho dân tộc.
Đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Thật xúc động và xen lẫn niềm tự hào khi chứng kiến những đổithay trên quê hương Thủ Dầu Một giàu truyền thống cách mạng. Kể từ khi tái lậptỉnh Bình Dương cho đến nay, với vị trí thuận lợi là trung tâm chính trị, vănhóa - xã hội của tỉnh, TX.TDM đã được chú trọng đầu tư phát triển về mọi mặt, đặcbiệt là hệ thống cơ sở hạ tầng. Nằm cách thành phố Hồ Chí Minh 30km, trên quốclộ 13, tuyến đường Bắc - Nam, thị xã đã trở thành một đầu mối giao lưu buôn bánquan trọng. Với tốc độ tăng trưởng hàng năm luôn ở mức cao, hơn 11%, cơ cấukinh tế chủ yếu là công nghiệp và dịch vụ, thị xã đang có những bước chuyển đổikhông ngừng. Năm 2011, mặc dù kinh tế cả nước còn nhiều khó khăn nhưng TX.TDM đãđạt được nhiều kết quả khả quan. Kinh tế tăng trưởng vượt chỉ tiêu đề ra với mứctăng đạt 27,7%; chuyển dịch đúng theo cơ cấu thương mại, dịch vụ - công nghiệp- nông nghiệp với tỷ trọng tương ứng là 60,8% - 38,9% - 0,3%. Doanh thu ngànhthương mại, dịch vụ tăng khá cao. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụđạt gần 22.932 tỷ đồng, đạt 129% kế hoạch năm. Trong đó khu vực kinh tế ngoài Nhànước đạt mức tăng cao nhất 31,4%; khu vực kinh tế Nhà nước tăng 28,9%; khu vựckinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng 30,4%. Giá trị sản xuất công nghiệp - xâydựng đạt gần 7.109 tỷ đồng, tăng 22,3% so với chỉ tiêu năm 2011. Thu nhập bìnhquân đầu người đạt 49 triệu đồng/người/năm, đạt hơn 120% so với năm 2010.
Bên cạnh đó, hệ thống hạ tầng kỹ thuật - xã hội được tậptrung đầu tư mạnh mẽ. Nhiều công trình giao thông quan trọng như đường NguyễnChí Thanh, đường 30/4, đường Mỹ Phước - Tân Vạn, đường Nguyễn Tri Phương, Bạch Đằngvà nhiều tuyến giao thông do phường, xã đầu tư mở rộng đã tạo thuận lợi chophát triển kinh tế - xã hội. Nhiều trường học, trạm y tế được đầu tư xây mớitheo hướng đạt chuẩn quốc gia. Năm 2007, TX.TDM đã được công nhận là đô thị loạiIII và đến cuối năm 2011 các chỉ tiêu chủ yếu đối với đô thị loại II cơ bảnTX.TDM đã đạt. Các dự án khu dân cư mới như: Hiệp Thành 1, 2, 3; Phú Hòa,Becamex City Center... đã được hình thành cùng với hệ thống công trình tạo lực đượcđầu tư tại 2 phường Hòa Phú, Phú Tân, góp phần làm thay đổi diện mạo của thịxã. Một đô thị văn minh, hiện đại đang hiển hiện ngày càng rõ hơn.
Trong lần trao đổi với phóng viên Báo Bình Dương, Chủ tịchUBND TX.TDM Nguyễn Thành Tài cho biết, sau khi TX.TDM lên thành phố, Đảng bộ,chính quyền thành phố Thủ Dầu Một sẽ huy động mọi nguồn lực, khai thác có hiệuquả các tiềm năng và vị trí của đô thị trung tâm để xây dựng và phát triểnnhanh hơn, phấn đấu đến cuối năm 2015 sẽ cơ bản đáp ứng các tiêu chí đô thị loạiI.
TRÍ DŨNG